Xplore laat visie elke dag tot leven komen

Schoten – In een tijd waarin schoolvisies vaak mooie woorden blijven op papier, toont Xplore, de innovatieve eerste graad A-stroom van Atheneum Schoten, hoe je visie omzet in dagelijkse praktijk. De campus is intussen aan haar vierde schooljaar toe en bewijst dagelijks wat mogelijk is wanneer leerlingen, leerkrachten en ouders samen bouwen aan warm, eigentijds en toekomstgericht onderwijs. Adjunct-directeur Anja Peeters vertelt trots: “We zijn gestart met een duidelijke visie maar pas door die ook echt consequent toe te passen, zie je het verschil.” 

Goesting in leren  

Bij Xplore draait alles rond goesting in leren door middel van eigenaarschap en differentiatie op erg uiteenlopende manieren. De school werkt met een flexibel lessenrooster waarin leerlingen actief leren, plannen en meedenken. Op maandag starten ze hun week met het invullen van hun persoonlijke planning: welke taken pak ik wanneer aan? 

Ongeveer de helft van de week is gevuld met vaste instructiemomenten, de andere helft bestaat uit gemiddeld zes uur zelfstandige werktijd (ZWT) per week. Die bouwen ze geleidelijk op, van een paar uur in het eerste jaar tot ruim acht uur tegen het einde van het tweede jaar. Donderdagnamiddag werken leerlingen thuis aan ZWT. Op vrijdag draait alles rond coaching, projectwerk en het Groeilab (meer daarover verderop). 

“Ons onderwijs wijkt af van het klassieke model,” klinkt het in de schoolvisie. “We willen leerlingen aanmoedigen om zelf te plannen, te reflecteren en verantwoordelijkheid te nemen over hun leerproces.”  

Samen groeien en grenzen verleggen

“We leggen de lat hoog,” zegt Anja. “Maar tegelijk zorgen we voor differentiatie op verschillende manieren, zodat elk talent ruimte krijgt om te groeien.” In vakken zoals Nederlands en wiskunde werken sommige leerlingen bijvoorbeeld op een Z-spoor: een volledig zelfstandig traject, waarbij ze via instructiefilmpjes en stappenplannen de leerstof verwerken buiten de klassikale instructie. Zo volgt een leerling in het tweede jaar op dit moment zelfstandig Nederlands, op haar eigen tempo, wat zorgt voor meer motivatie, autonomie en betrokkenheid. “Dat zijn maar twee, drie leerlingen per jaar,” zegt Anja, “maar voor hen maakt het echt het verschil. Zo blijven ze gemotiveerd.” 

Elke vrijdag staat drie uur lang in het teken van projectwerk. Eerste- en tweedejaars werken dan samen leerdoelen uit het leerplan die niet in aparte vakken worden georganiseerd. Thema’s zoals klimaat, duurzaamheid of ondernemen komen aan bod. Ze leren van en met elkaar, terwijl theorie en praktijk samenkomen via uitstappen, gastsprekers en tastbare eindproducten. Zo bezochten de leerlingen onlangs de Kringwinkel en Oxfam in het kader van een project rond duurzaam consumeren.  

Daarnaast is er het Groeilab, een gloednieuw initiatief. Hier krijgen leerlingen extra ondersteuning in Nederlands, Frans of wiskunde, of kiezen ze voor verdiepende, zelf te kiezen trajecten zoals het leren van een vreemde taal, meditatie of faalangstreductie of een studie maken rond een zelfgekozen thema. Alles is erop gericht elke leerling te ondersteunen en uit te dagen.  

Zorgzaam voor mens en planeet 

Die zorgzaamheid zit ingebakken in het DNA van Xplore. Op donderdagnamiddag nemen de coaches samen met de leerlingbegeleiding en Anja de tijd voor uitgebreid teamoverleg. Daarin bespreken ze systematisch de noden van hun leerlingen: wie heeft extra ondersteuning nodig? Waar moeten we bijsturen? Daarnaast worden ook coachings en projecten voorbereid en worden praktische zaken besproken voor uitstappen, activiteiten,...   

Aanvullend krijgen de leerlingen op vrijdag coaching in kleine, vaste teams onder begeleiding van die vier coaches. Ook ouders worden actief betrokken via leerling-oudercontacten waarbij de leerling zelf zijn/haar leerproces toelicht. Ook via de verschillende toonmomenten, de winterdrink en andere klasactiviteiten blijven de ouders betrokken.  

Xplorers zijn niet enkel zorgzaam voor elkaar maar ook voor de planeet want elke maand trekken leerlingen, in samenwerking met Mooimakers, de wijk in voor opruimacties. De opbrengsten investeren ze terug in de school: voor een digitaal bord, voetbaldoelen of andere nuttige aankopen. “Leerlingen zijn echt trots op hun campus,” vertelt Anja. Ook uitstappen gebeuren zoveel mogelijk met de fiets of het openbaar vervoer. Een bewuste keuze in lijn met de klimaatvisie van Xplore. 

Een sterk team  

Wat volgens Anja de succesfactor achter Xplore is? De inzet en motivatie van het team. Vier vaste coaches en enkele leerkrachten uit de bovenbouw zetten hun schouders onder dit zelfsturend project. Dankzij wekelijkse evaluaties en structureel overleg ontstaat een dynamiek die blijft inspireren. “Het team bewaakt deze werking alsof het hun eigen kind is,” zegt Anja. “Ze zijn ongelofelijk betrokken. Dat maakt het verschil.” 

“We bouwen elke week verder. De leerkrachten zijn ontzettend zelfsturend en komen met zeer uiteenlopende en enthousiaste voorstellen, mijn enige vraag is dan: past dit binnen onze visie? Dat maakt het echt krachtig.” 

Vooruitblik: verder bouwen aan XploreMore 

Na drie jaar staat de eerste graad van Xplore stevig. De eerste lichting leerlingen stroomt nu door naar het vierde jaar en dat merken de leerkrachten meteen. “Ze zijn ongelofelijk zelfstandig. Ze plannen, reflecteren en nemen initiatief. En ook de ouderbetrokkenheid blijft aanwezig.” 

De ambitie? De werking verder uitrollen naar de hogere jaren, onder de naam XploreMore. “Dat is niet evident binnen het klassieke schoolsysteem maar we zetten kleine stappen. Bijvoorbeeld door het project in de 2e graad,  het blended leren op woensdag in de 3e graad en de kruisbestuiving tussen eerste en tweede graad, ” vertelt Anja. “Eigenaarschap, goesting, zelfstandigheid, dat is Xplore. En dat willen we vasthouden.” 

Momenteel is adjunct-directeur Anja Peeters thuis herstellende van een operatie. Maar zelfs vanop afstand blijft haar betrokkenheid voelbaar. “Als ik zonet ons Xplore-verhaal nog eens vertelde, voel ik weer veel trots voor ons team en hoever we al staan in ons 4e schooljaar. Trots op jullie!”